Tips voor maag, milt en pancreas | Middelste warmer

Maag, milt en pancreas vormen samen de ‘middelste warmer’ in de Traditionele Chinese geneeskunde. Ze zijn gekoppeld aan het element aarde en de zoete smaak. Een disbalans in de middelste warmer kan leiden tot bloedtekort (lage bloeddruk), een spijsverteringsproblemen, brandend maagzuur, slijmvorming, koude ledematen, vermoeidheid, slapende ledematen en lusteloosheid.

De maag volgens de Traditionele Chinese geneeskunde

Volgens de Traditionele Chinese geneeskunde is de maag het sterkste van alle organen. Zolang de maag gezond is, zou je alle ziektes kunnen genezen. De maag speelt een immers belangrijke rol voor je immuunsysteem en voor je levensenergie. De maag kan ‘te koud’ worden door stress en te veel verkoelende voeding (rauwkost, bananen, citrusvruchten, melkproducten, koude dranken). Dat kan leiden tot reflux, brandend maagzuur, maagpijn, misselijkheid, snel een verzadigd gevoel hebben. Anderzijds kan de maag ‘te heet’ worden door stress en ‘te hete’ voeding (gefrituurde voeding, pikante kruiden, koffie, alcohol), overmatige inspanning en te veel eten voor het slapen gaan. Dat kan leiden tot constipatie, veel dorst en/of honger, misselijkheid, reflux en brandend maagzuur.

De milt volgens de Traditionele Chinese geneeskunde

De milt is het hoofdorgaan van de middelste warmer. Volgens TCM regelt hij de spijsvertering en de aanmaak van bloed. Veel vrouwen lijden aan een ‘koude milt‘ (miltdeficiëntie of milt-yang-deficiëntie). Ze hebben vaak last van vermoeidheid, lusteloosheid, slijmvorming, vochtophoping, een lage bloeddruk, een zwakke spijsvertering, een sterk verlangen naar zoete voeding, koude handen en voeten, ze zijn vaak in het algemeen kouwelijk. De behandeling bestaat uit verwarmende, ijzerrijke en makkelijk verteerbare voeding, beweging en eventueel kruiden en acupunctuur.

Voeding voor maag, milt en pancreas

Een westers dieet met veel rauwkost, melkproducten en gluten belast maag en milt te veel volgens de Traditionele Chinese geneeskunde. De voedingsvoorschriften van TCM lijken op het eerste gezicht misschien verrassend, maar ze zijn erg doeltreffend bij de hierboven beschreven klachten.

Eet warme zoete groenten, zoals wortel, pompoen, zoete aardappel, pastinaak, venkel, erwten, schorseneren en broccoli. Voeding die van nature zoet is, behoort tot het element aarde en is heilzaam voor maag, milt en pancreas. Vooral de warme en neutrale voeding. Je vindt een overzicht in mijn voedingstabel.
Vermijd rauwe voeding: zowel rauwe groenten als vlees en vis. Gestoomde of gekookte groenten zijn veel makkelijker verteerbaar en zijn nog steeds rijk aan vezels en vitamines.
Vermijd verkoelend fruit: neutrale of verwarmende fruitsoorten zijn: abrikoos, perzik, nectarine, framboos, kers, dadel, druif, vijg en pruim. Eet je toch liever appels of peren? Stoof ze dan in een bodempje water, zo zijn ze niet meer verkoelend. Eet minder bananen, want die zijn sterk verkoelend. Vermijd citrusvruchten, want die zijn moeilijk verteerbaar (pulp) en sterk verkoelend. (Opmerking: je kan wel een beetje citroensap gebruiken wanneer je kookt, om de lever te stimuleren. Doordat je het opwarmt, is het niet meer verkoelend.)
Vermijd ‘gebrande’ voeding: chocolade, koffie, zwarte thee. Door het brandingsproces is deze voeding slecht voor de milt.
Eet gierst, een echt superfood voor de milt. Gierst is bijzonder heilzaam bij een koude milt. Eet gierst als ontbijt, met een beetje kaneel, opgewarmd op het fornuis. Zo kan je de dag goed opgewarmd starten. De magnetron geeft geen energetiserende thermische energie aan je voeding. Probeer mijn recept voor gierst met appel en peer.
Beperk je inname van suiker. Geraffineerde suiker is niet de zoete voeding die je lichaam vraagt wanneer je zin hebt in zoet. Suiker rooft alleen maar energie.
Bak cake met adukibonen. Adukibonen zijn rijk aan ijzer, mineralen, antioxidanten en vezels. Ze hebben een natuurlijk zoete smaak. Daardoor heb je minder suiker nodig in je cake. Gebruik de adukibonen om een deel van het meel te vervangen. Meer info en recepten met adukibonen vind je hier.
Vermijd melkproducten: ze zijn verkoelend en stimuleren de vorming van slijm dat de milt nog meer uit balans brengt.
Gebruik gember om je maag te stimuleren en om je te verwarmen als je kouwelijk bent. Gember is verwarmend, ontstekingsremmend en bevordert de spijsvertering. Geraspte ongeschilde verse biogember is het best.
Beperk je inname van gluten als je een zwakke spijsvertering hebt. Gluten zijn moeilijk verteerbaar. Onze maag is niet gemaakt om op één dag twee broodmaaltijden, koekjes en pasta te eten.
Gebruik umeboshi tegen brandend maagzuur en reflux. Umeboshi is een Japans superfood dat de zuurtegraad van de maag reguleert. Het is een zure, zoute abrikoos met een lange lijst gezondheidsvoordelen. Je leest alles over umeboshi in dit artikel.
Eet ijzerrijke voeding als je een lage bloeddruk hebt: (Chinese) rode dadels, gojibessen, eieren, vlees, postelein, boerenkool, gedroogd fruit, adukibonen en andere peulvruchten, peterselie, noten, zaden, … Een volledige lijst vind je in dit artikel.
Ben je kouwelijk (koude milt), warm je lichaam dan op met een warm ontbijt, kruidenthee, verse (kippen)soep, verwarmende kruiden (gember, kaneel, kurkuma, venkel, tijm, rozemarijn, kruidnagel, nootmuskaat) en stoofpotjes.

Kruiden voor de milt

Astragalus, de Chinese tegenhanger van echinacae, versterkt en verwarmt de milt. Daarnaast versterkt astragalus ook de longen. Daarom is dit een uitstekend supplement voor personen met een koude milt, zeker in het najaar. Dan verbetert het je weerstand.
Chinese rode dadels (jujube’s) zijn heilzaam bij een koude milt die gepaard gaat met bloed-leegte (lage bloeddruk, ijzertekort). Jujubethee met gember en kaneel is lekker zoet, versterkend en verwarmend.
Ginseng versterkt de qi (levenenergie) in milt, maag en nieren. Ginseng helpt ook om bloed aan te maken. Vrouwen gebruiken er echter best niet te veel van.

Een goede eethygiëne bevordert de spijsvertering

De spijsvertering begint in de mond. Pas dus de volgende tips toe om je maag, milt en pancreas te ondersteunen.

Eet rustig en kauw goed. Het voedsel moet goed fijngemalen zijn en goed vermengd zijn met speeksel. Zo hoeft je maag geen overuren te draaien.
Vermijd afleiding. Leg je smartphone weg en concentreer je op je voeding. Zo weten je hersenen dat je aan het eten bent en zetten ze de juiste spijsverteringsprocessen in gang.
Eet tot je 90 % verzadigd bent. Dan is je maag niet te vol en kan ze de voeding beter verwerken.

Beweging voor maag, milt en pancreas

Gematigde sportactiviteiten helpen om je lichaam in balans te brengen. Ze laten je energie stromen. Om specifiek de energie van je spijsverteringsorganen in beweging te krijgen, kan je de volgende oefeningen doen.

Meridiaanoefeningen voor de milt. Doe deze workout van 10 minuten voor de milt regelmatig. Wissel af met deze meridiaanoefeningen voor de maag. Ook de lever speelt een rol bij de spijsvertering, dus probeer zeker ook de meridiaanoefeningen voor de lever. Als je moe en futloos bent, heeft je nierenergie ook ondersteuning nodig, bv. via deze oefeningen voor de nieren. Ik ben een grote fan van deze videoreeks. Door elke dag 10 minuten oefeningen te doen, heb ik veel meer energie. Alle organen staan met elkaar in verbinding en houden elkaar in balans, dus het is goed om af te wisselen.
Yin-yoga voor maag en milt. Bij yin-yoga hou je elke pose een paar minuten aan. Je probeert comfort te vinden in oncomfortabele houdingen. Yin-yoga verbetert de energiedoorstroming door de meridianen. Probeer deze yogasessie voor maag en milt.
Qigong voor het element aarde helpt je om beter te ‘aarden’, minder te piekeren en je miltmeridiaan te versterken.