Volgens de Chinese voedingsleer heeft elk voedingsmiddel een (sterk of matig) verwarmend, verkoelend of neutraal effect. Op basis van het seizoen (hittegolf of koude winter) en je lichaamstype (koukleum of ‘heethoofd’) kies je de ingrediënten die je helpen om je lichaam in balans te houden.
De Traditionele Chinese Geneeskunde deelt de voedingsmiddelen ook in op basis van hun smaak, want die geeft aan voor welke organen deze voeding heilzaam is. Dat is het principe van de 5-elementen-voedingsleer.
Hou yin en yang in balans
- De thermische eigenschappen van voedingsmiddelen kunnen veranderen als je ze bereidt en combineert. Zo zijn rauwe appels koel. Maar als je appels stooft of kookt, worden ze neutraal. Voeg er wat hete kaneel aan toe, en je hebt verwarmende appelmoes.
- Om evenwichtig te eten, zorg je voor een balans tussen verkoelende en verwarmende voeding. Het is geen toeval dat wakame (sterk verkoelend zeewier) altijd gecombineerd wordt met hete chilipepers. Of dat gegrild vlees (heet) opgediend wordt met verkoelende rauwe groenten.
- Wanneer het buiten koud is, eet je wat meer verwarmende voeding en wanneer het warm is, eet je wat meer verkoelende voeding. Hoeveel meer? Dat hangt af de temperatuur en je lichaamstype. Luister naar je lichaam: als je ergens zin in hebt, heb je het meestal ook nodig. Bij suiker is het helaas wat complexer, maar hier kan je lezen wat je lichaam bedoelt met een sugar craving.
- Let op als je een koukleum bent. Als je het vaak koud hebt, met koude handen, koude voeten, een bleek gezicht en lage bloeddruk, en ook moe en lusteloos bent, is de kans groot dat je een koukleum bent. Dat betekent dat je de balans moet verschuiven naar meer verwarmende dan verkoelende voeding.
- Als je een ‘heethoofd‘ bent, moet je de balans verschuiven naar wat meer verkoelende voeding. Heethoofden hebben het vaak te warm en last van puistjes, aften, opvliegers, een snelle hartslag, transpiratie en constipatie.
Meer lezen?
Meer uitgebreide informatie over 5-elementen-koken en 50 glutenvrije recepten vind je ook in het boek van Jutta Koehler:
Een handige poster om op te hangen in je keuken, waarop alle ingrediënten gesorteerd staan per element en per thermisch effect, en uitgebreide uitleg over de Chinese voedingsleer vind je in dit boek van Barbara Temelie.
5-elementen-voedingstabel
De voedingstabel in dit artikel vermeldt voor alle ingrediënten het overeenkomstige element (vuur, aarde, metaal, water, hout) en de thermische eigenschappen. Zo zie je meteen of iets verwarmend (yang) of verkoelend (yin) is.
Tip: Om eenvoudig een ingrediënt op te zoeken met je smartphone ga je het menu van je browser (drie puntjes in Chrome) en kies je ‘Zoeken op pagina’.
VUUR
Sterk verkoelend
Drank: groene thee, paardenbloemwortelthee, vrouwenmantelthee, zwarte thee
Koel
Fruit: grapefruit, vlierbes
Groenten: andijvie, artisjok, olijf, pastinaak, rode biet, sla
Granen: rogge
Kruiden: salie
Neutraal
Groenten: rode kool, veldsla
Warm
Drank: koffie, rode wijn
Granen: boekweit
Kruiden: cacao, kurkuma, oregano, paprika, rozemarijn, tijm
Zuivel: schapenkaas, geitenkaas, geitenmelk
Heet
Vlees: schapenvlees, gegrild vlees
AARDE
Sterk verkoelend
Drank: frisdrank
Fruit: banaan, kaki, mango, meloen
Groenten: augurk
Zuivel: roomijs
Koel
Drank: appelsap, kokosmelk, sojamelk, kamillethee
Fruit: appel (zoete), papaja, peer
Groenten: asperge, aubergine, avocado, bloemkool, broccoli, champignon, Chinese kool, courgette, paprika, schorseneer, selder, spinazie
Kruiden: dragon
Noten/zaden: Zonnebloempitten, cashew
Plantaardige olie
Tofu
Neutraal
Drank: druivensap
Fruit: druif, pruim, vijg
Groenten: aardappel, boontjes, erwt, kikkererwt, raap, savooikool, wortel
Granen: gierst, maïs
Kruiden: saffraan, zoethout
Noten/zaden: hazelnoot, kokos, pinda, sesam
Zuivel: boter, ei, kaas, koemelk
Warm
Drank: amandelmelk
Fruit: abrikoos, framboos, dadel, jujube, perzik, nectarine, rozijn, kers
Groenten: pompoen, venkel, zoete aardappel
Granen: amarant
Kruiden: karwij, vanille
Noten/zaden: amandel, kastanje, pijnboompitten, pistache, walnoot
Maïswafels, popcorn
Heet
Kruiden: kaneel, venkel
METAAL
Koel
Drank: muntthee, rijstmelk
Groenten: koolraap, radijs, rammenas, tuinkers
Granen: rijst
Vlees: kalkoen, konijn
Warm
Drank: havermelk
Groenten: mierikswortel, knoflook, prei, sjalot, ui
Granen: haver
Kruiden: basilicum, bieslook, dille, gember, kardemom, komijn, koriander, laurier, majoraan, mosterd
Vlees: fazant, hert, kwartel, patrijs, ree, everzwijn
Zuivel: harde kaas, schimmelkaas
Heet
Kruiden: cayennepeper, chili, kerrie, kruidnagel, nootmuskaat, peper, steranijs, tabasco
WATER
Sterk verkoelend
Drank: mineraalwater
Groenten: zeewier, mungbonen
Kruiden: miso, sojasaus, zout
Vis: kaviaar, oester
Koel
Groenten: gele sojabonen, paksoi, waterkers, zwarte sojabonen
Neutraal
Groenten: linzen, shiitake
Warm
Groenten: adukibonen
Vis
HOUT
Sterk verkoelend
Fruit: ananas, citroen, kiwi
Groenten: mungboon, tomaat, rabarber
Zuivel: ongezoete yoghurt
Koel
Drank: speltmelk
Fruit: aalbes, aardbei, blauwe bes, braambes, kruisbes, sinaasappel
Groenten: augurk, spruiten, zuurkool
Granen: spelt, tarwe
Vlees: eend
Zuivel: kwark, zure room
Warm
Drank: kersensap
Groenten: peterseliewortel
Kruiden: peterselie, azijn
Vlees: kip
Superpandafood 